Wat was opvallend in 2024?

Het was een bijzonder jaar voor de cultuurbeoefening. Het inzicht dat cultuurbeoefening waardevol is voor zowel de beoefenaars zelf als voor de maatschappij wordt steeds breder onderkend. Het ministerie van OC&W heeft het voortouw genomen in bestuurlijke afspraken tussen landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden die het beoefenen van kunst en cultuur moeten ondersteunen en stimuleren. 

Binnen de gemeente en de provincie Groningen was er altijd al draagvlak maar we zien dat verbreden. De gemeente concretiseert dit bijvoorbeeld in het financieren van Open Studio’s vanuit het welzijnsbudget; op provinciaal niveau zien we het belang van de steunfunctie toenemen.

Bij het aanbod van Beeldend kunst zagen we veel volle cursussen en hebben we toch nog extra momenten gevonden om aanbod te programmeren, waarbij we in de Walstraat nu wel écht tegen de maximumcapaciteit aanlopen. We bieden bijvoorbeeld meer peuter-kleuterateliers op zaterdag, een keramiekatelier speciaal voor kinderen op zaterdagochtend, een extra schildercursus op woensdag. Dit past door creatief omgaan met aanvang- en eindtijden. Ook hebben we volle jongerengroepen, waardoor we nu werken met 2 docenten op deze groepen. 

Bij Theater was het opvallend dat inclusiviteit en diversiteit steeds meer een startpunt of zelfs voorwaarde is om kunst te gaan maken. De samenwerking met NITE kon bijvoorbeeld alleen een vervolg krijgen als diversiteit het uitgangspunt zou zijn. We zien daarbij wel de kloof dat VRIJDAG-cursisten niet staan te springen om mee te werken aan een maatschappelijk beladen project. Zij komen in de eerste plaats omdat kunst maken leuk is en om hun vaardigheden te vergroten. 

Bij Muziek is bewust gezocht naar docenten die binnen hun vak/genre in het oog springen bij een specifieke doelgroep. Dit zijn niet altijd de afgestudeerde conservatorium musici. Het resultaat hiervan is volle cursussen House/Techno en Spoken Word, nieuwe stijlen binnen ons programma die deelnemers aantrekt uit de meer underground cultuur. Dit zijn vaak nieuwe cursisten voor VRIJDAG, het type dat het liever zelf uitzoekt en hun ‘eigen ding’ doen.

Voor POPgroningen werd 2024 gekenmerkt door sterke externe ontwikkelingen die invloed hadden op het werkveld. Stijgende kosten dwong ons om kritisch te kijken naar budgetten en financiering. Artificial Intelligence (AI) is met regelmaat gebruikt om in dezelfde tijd meer gedaan te krijgen. Ook merken we dat we jongeren moeilijker bereiken voor onze activiteiten. Een algemene promotiecampagne gaat hier hopelijk verandering in brengen.

Verder constateerden we dat binnen onze programma’s muzikanten de begeleiding door profs/ masters/ ervaringsdeskundigen/ peers het meest waardevol vinden. Opvallend was dat er in 2024 meer Groningse acts zijn ontstaan en zichtbaar geworden voor ons.

In onze afdeling Onderwijs merkten we in 2024 dat door het Groningse VSD-programma er meer vraag kwam naar kunstdocenten die binnen het onderwijs kunnen werken. VRIJDAG werkt met veel beroepskunstenaars, we merkten dat zij nog een extra boost nodig hadden om uit te voeten te kunnen in een onderwijscontext. Daarom zijn we in maart 2024 gestart met een professionaliseringstraject voor kunstenaars die hun werkveld willen verbreden naar het basisonderwijs. Een programma dat samen met K&C is en geïnspireerd op de BIK (Beroepskunstenaar in de klas). Het biedt handvatten om je eigen kunstenaarschap te gebruiken voor het werken met kinderen op de scholen en individuele begeleiding bij je eigen leervragen. Zeven deelnemers van dit traject zijn nu actief binnen team onderwijs van VRIJDAG. Zowel de deelnemers als de coaches (ervaren VRIJDAG-docenten) hebben het als erg waardevol ervaren. De coaches werden geïnspireerd om hun eigen werkpraktijk opnieuw te bekijken en te bevragen.

Voor VRIJDAG in de Buurt was het opvallend dat de aandacht voor de wijken en dorpen van Groningen is gestegen. De gebieden buiten de ring vormen niet langer een blinde vlek voor de verschillende culturele instellingen in de stad. Sterker nog: veel instellingen en stichtingen zetten zich actief in om bewoners uit de verschillende wijken te betrekken bij hun programmering, project of festival. En daarvoor zoeken ze steeds vaker de samenwerking op met de cultuurcoach in de wijk. Een mooie ontwikkeling. 

Voor Open Studio was het opvallend dat er bijna 10.000 (!) keer jongeren de diverse studio’s hebben bezocht. We zijn heel blij dat de gemeente Groningen heeft besloten de financiering van de Open Studio’s voort te zetten tenminste tot en met 2026 en dit financiert vanuit het budget Welzijn. Opmerkelijk ook is dat er veel stageaanvragen binnenkwamen bij Open Studio. De organisatie is echter te klein om overal ‘ja’ op te zeggen.

We zien dat de urgentie over de mentale gezondheid van jongeren breed wordt gevoeld en dat dit leidt tot veel projecten voor jongeren. Er komen mooie samenwerkingsvragen van externen die willen samenwerken met Open Studio, zoals Into Nature, Kunstpunt, Jonge Harten. Ook is er serieuze interesse/behoefte bij o.a. Elker, Philadelphia zorg, Own it, Yadenborg, Questcoach als het gaat om creatief aanbod voor cliënten. Het is helaas onmogelijk om overal op in te gaan.

Opmerkelijk is dat de meeste adviesvragen die KultuurLoket ontving betrekking hadden op financiering, wat de structurele behoefte aan ondersteuning in dit domein onderstreept. De financieringsmogelijkheden blijven een uitdaging en het gebrek aan kennis hierover zorgt ervoor dat initiatieven soms moeizaam van de grond komen. Daarnaast was het opvallend dat veel culturele partijen zonder directe link met amateurkunst of participatie ons wisten te vinden, wat aangeeft dat zij ook zoekende zijn naar ondersteuning en richting. Dit benadrukt de groeiende behoefte aan expertise op het gebied van zakelijke en strategische ondersteuning in de culturele sector.

Bij verenigingen is veel behoefte aan informatie en ondersteuning over onderwerpen als Fondsenwerving, Ledenwerven en Marketing (onderzoek uit 2023). We hebben een tweetal online workshops ontwikkeld (Fondsenwerving en Marketing) zodat men kan kiezen om deel te nemen aan een reguliere workshop of deze in eigen tijd (on demand) en plaats kan volgen.

De veranderende wet- en regelgeving omtrent zzp’ers is voor ons een groot aandachtspunt. P&O heeft hier in 2024 veel aandacht aan besteed en het blijft een onderwerp met grote onzekerheid en risico’s.

Duurzaamheid is binnen VRIJDAG een steeds belangrijker onderwerp. Afgelopen jaar hebben we verder ingezet op bewustwording van het minderen van energie, afvalreductie en de inkoop van duurzame materialen en producten. We betrekken onze leveranciers hierin.

Artifical Intelligence (AI) beleefde afgelopen jaar in onze organisatie een doorbraak. Binnen marketing en verschillende andere afdelingen verkennen we hoe we ChatGPT verantwoord en efficiënt kunnen inzetten. Ook boden we alle deelnemers van het leertraject Zakelijk leiding een extra avond met verdieping en praktische oefeningen in werken met AI.